Spowiedź szaleńca - August Strindberg

W ramach nadrabiania moich zaległości w klasyce literatury sięgnęłam po kurzącą się na półce, od dłuższego już czasu, "Spowiedź szaleńca".

Powieść szwedzkiego autora po raz pierwszy została wydana w 1893 r. - po niemiecku, a następnie w 1895 r. po francusku. Pierwsze polskie wydanie pochodzi z... 1988 r. Warto też dodać, że "Spowiedź szaleńca" to tradycyjnie przyjęte w Polsce tłumaczenie tytułu. Dosłownie, jak pisze o tym tłumacz, Janusz B. Roszkowski, byłaby to "mowa obrończa" lub "obrona na piśmie" będąca pisemnym oświadczeniem. Ale przecież nie będziemy dyskutować z tradycją.

August Strindberg opisał w "Spowiedzi szaleńca" swoje pierwsze małżeństwo trwające lat 14. Wedle jego opisu związek ten był pasmem wzajemnych oskarżeń i upokorzeń, ale niewykluczone, że gdzieś tam, po drodze, znalazłoby się też nieco miłości, a na pewno fascynacji. Wspomnienia pisarza są bardzo jednostronne, od razu widać kto, jego zdaniem, ponosi odpowiedzialność za całe zło w jego małżeństwie. Ba! W całym cywilizowanym świecie. Ale tak naprawdę w tej opowieści (bądź co bądź prawdziwej) żaden z bohaterów nie zyskał mojej sympatii.

Recenzowanie takich książek nie ma specjalnie sensu, ale opinię każdy może mieć. "Spowiedź szaleńca" pozytywnie mnie zaskoczyła - szczególnie jak na historię mającą ponad 120 lat. Być może takie powieści docenia się dopiero po skończeniu obowiązkowej edukacji - kiedy zaczyna się czytać więcej dla przyjemności niż z obowiązku. Muszę przyznać, że zaskoczyła mnie też odwaga z jaką Strindberg opisuje tajemnice alkowy. Nie spodziewałam się takiego braku pruderii (podobno pierwsze wydanie francuskie było w pewnym sensie ocenzurowane).

Oczywiście nie apeluję, abyście rzucili w kąt wszystkie nowości wydawnicze, które trzymacie w rękach, i popędzili do biblioteki lub księgarni po "Spowiedź szaleńca", której autor oskarżany był m.in. o mizoginizm. Ale jeśli przypadkiem w Wasze ręce trafi ta książka, to myślę, że warto się z nią zapoznać. Aczkolwiek lektura nieobowiązkowa.